Lý Công Uẩn – Lý Thái Tổ

Lý Công Uẩn – Lý Thái Tổ (Giáp Tuất 974 – Mậu Thìn 1028)

Lý Công Uẩn (Giáp Tuất 974 – Mậu Thìn 1028).

Vua nhà Lý, người châu Cổ Pháp, lộ Bắc Giang, sinh ngày 12-2 năm Giáp Tuất (8-3-974). Ông là vua khai sáng nhà Lý tức Lý Thái tổ, lên ngôi lúc 35 tuổi.

Thân mẫu ông họ Phạm, năm lên 3 tuổi ông làm con nuôi sư Lý Khánh Vân, đến tuổi trưởng thành ông thông minh, có tài văn võ. Làm quan nhà tiền Lê đến chức Tả thân vệ điện tiền chỉ huy sứ.

Nhà Tiền Lê suy vi vì Lê Ngọa Triều bạo ngược, triều thần là Đào Cam Mộc ngầm mưu với sư Nguyễn Vạn Hạnh thường khuyên ông hãy sẵn sàng lật đổ nhà Lê. Đến năm Kỉ Dậu 1009, Lê Ngọa Triều mất, ông cùng Hữu điện tiền chỉ huy sứ là Nguyễn Đề đem 500 quân Tùy Long vào cung canh giữ. Nhân thời cơ, Đào Cam Mộc giục ông hành động. Cuộc “đảo chính” thành công chớp nhoáng.

Ông lên ngôi vua sáng lập nghiệp Lý, dời đô ra thành Đại La (sau đổi thành Thăng Long – Hà Nội). Ông sửa sang chính trị, trọng dụng Đào Cam Mộc, gả em gái là An Quốc cho, phong tước Nghĩa Tín hầu. Mặt khác, ông cũng trọng đãi tăng sĩ, chú trọng việc đúc tượng xây chùa, thời kỳ này xem đạo Phật như là Quốc giáo.

Ngày 3-3 Mậu Thìn (31-3-1028) ông mất hưởng dương 54 tuổi, ở ngôi 19 năm, hiệu là Thuận Thiên